Nghề Trắc địa - Bản đồ

Trắc địa hay trắc đạc hay đo đạc là một ngành khoa học về Trái Đất, cụ thể là đo đạc và xử lý số liệu đo đạc địa hình và địa vật nằm trên bề mặt Trái Đất nhằm vẽ lên mặt phẳng giấy hay còn gọi là bản đồ. Trắc địa là đo đạc vị trí tọa độ và độ cao, hình dạng, kích thước, phương hướng của địa hình mặt đất và địa vật nằm trên mặt đất.

Đây là ngành nghề có từ lâu đời tại các nước châu Âu, sản phẩm của ngành có đóng góp quan trọng và liên quan mật thiết đến nhiều lĩnh vực của xã hội đặc biệt trong lĩnh vực: nghiên cứu và quy hoạch, thiết kế, thi công các công trình, quản lý đất đai, quản lý tài nguyên khoáng sản, quản lý rừng, quản lý biến đổi khí hậu, quản lý giao thông, điện lực, viễn thông, thủy lợi...

Với kỹ sư trắc địa thực hành, họ có kỹ năng cơ bản về đo đạc bản đồ, các yếu tố trên bề mặt của nó như dáng đất, chất đất, thủy hệ, lớp thực vật, đường giao thông, điểm dân cư, các địa vật..., có khả năng giải quyết những vấn đề thông thường thuộc chuyên môn trắc địa ở các cơ sở, các ngành điều tra cơ bản như: Các doanh nghiệp đo đạc thành lập bản đồ, giao thông, thuỷ lợi, xây dựng, quy hoạch, phục vụ quốc phòng, địa chính, quản lý về đất đai, hầm mỏ, các thông tin địa lý…...

Bên cạnh những công trình lớn thì các mỏ than cũng rất cần sự có mặt của kỹ sư trắc địa. Bởi hầm mỏ luôn có những biến động khôn lường vì sự chuyển rời, biến thiên của lòng đất, đòi hỏi sự tìm hiểu phân tích để sự an toàn lúc nào cũng được đặt lên cao nhất. Vì một điều dễ hiểu mà ai cũng biết, hầm lò là một công việc nguy hiểm nhất trong số các nghề nguy hiểm.

Ngành khảo sát địa chất công trình nghiên cứu đánh giá tai biến địa chất, phát hiện nhiều nguy cơ sụt lún. Địa chất công trình được xem như là người lính trinh sát, đi trước tìm hiểu, đánh giá thực chất môi trường địa chất. Vì vậy, ngoài việc cần quan tâm đến chất lượng khảo sát các công trình, mà còn đòi hỏi các đơn vị chức năng khảo sát địa chất công trình phải nỗ lực về mọi mặt bởi đối với bất kì công trình nào dù lớn hay nhỏ, dù bình thường hay quan trọng nhưng nếu xảy ra sự cố đều gây tổn thất cho người dân và xã hội.

Một số lĩnh vực chuyên ngành:

- Trắc địa bản đồ (surveying and maping): đo vẽ các loại bản đồ phục vụ cho dân dụng như: công tác địa chính, đo vẽ bản đồ địa hình quy hoạch xây dựng,...) và quân sự
- Trắc địa công trình: khảo sát thiết kế công trình, triển khai bản vẽ thiết kế của công trình ra thực địa set out, phục vụ thi công và giám sát thi công xây dựng công trình đúng bản vẽ thiết kế, quan trắc chuyển dịch và biến dạng của các công trình và nền móng công trình trong toàn bộ tuổi đời của công trình. Công cụ đo chủ yếu bằng các loại máy đo đạc: máy kinh vĩ, máy thủy bình, máy dọi laser, máy toàn đạc điện tử, máy định vị GPS...
- Trắc địa mỏ (mining geodesy)
- Trắc địa cao cấp (higher geodesy): đo đạc trên quy mô toàn cầu
- Viễn thám (remote sensing): đây là phân ngành trắc địa đo vẽ từ ảnh hàng không (máy bay,...) sau quá trình bay chụp, bằng tàu biển (đo vẽ thềm lục địa, đáy đại dương,...). Công cụ đo có thể bằng: máy ảnh, thiết bị siêu âm, ra đa vô tuyến điện,...
- Trắc địa ảnh (photogrammetry): đây là lĩnh vực xử lý kết quả trắc địa qua ảnh định vị vệ tinh (GPS): định vị địa vật và đo vẽ địa hình bằng vệ tinh địa tĩnh (là loại viễn thám đặc biệt)
- Hệ thống thông tin địa lý (GIS): là chuyên ngành về phần mềm và cơ sở dữ liệu địa lý (công nghệ thông tin)