IRers nâng cao kiến thức chuyên ngành về chính sách đối ngoại cùng chuyên gia quốc tế

Nhằm tạo ra một diễn đàn thảo luận cho giảng viên và sinh viên khoa Quan hệ Quốc tế (QHQT) về nội dung liên quan đến môn học An ninh con người và Lý thuyết Quan hệ Quốc tế; nâng cao kiến thức chuyên ngành cho sinh viên ngành Quan hệ Quốc tế và sinh viên UEF nói chung về Chính sách đối ngoại của Ecuador cũng như các quốc gia tầm trung và dưới tầm trung, Khoa Quan hệ Quốc tế tổ chức Webinar: "Ecuador's Foreign Policy" vào lúc 08h00, Thứ Sáu, ngày 13/05/2022 trên nền tảng trực tiếp Zoom.

Webinar được dẫn dắt bởi ThS. Võ Ngọc Bích Vy, giảng viên Khoa Quan hệ Quốc tế, các bạn sinh viên Khoa Quan hệ Quốc tế, sinh viên UEF và sinh viên các trường ĐH khác có quan tâm. Diễn giả khách mời là Đại sứ GS. Hernán Escudero Martínez, Giáo sư Luật quốc tế, Đàm phán quốc tế và các tổ chức quốc tế tại UIDE; Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế Ecuador (CEEI-UIDE); Đại sứ Peru; Đại diện Thường trực tại WTO, Geneva, Thụy Sĩ; Phó đại diện thường trực của Peru tại LHQ, New York; Thứ trưởng Bộ các vấn đề song phương; Đại diện thường trú của CAF (Andean Development Bank). Đại sứ bày tỏ niềm vui vì được lần nữa hợp tác với Khoa Quan hệ Quốc tế, Trường Đại học Kinh tế - Tài chính (UEF) và mối quan hệ ngày càng tốt đẹp giữa hai trường UIDE-UEF.

Mở đầu, Đại sứ đề cập đến một số khái niệm chính sách đối ngoại. Đó là sự  tương tác giữa một quốc gia với quốc gia khác hoặc với các tác nhân phi chính phủ. Các chiến lược và ý tưởng được sử dụng để đạt được những mục tiêu này cũng như các nguồn lực sẵn có do nhà nước sử dụng. Chính sách đối ngoại của mọi nhà nước đều chịu ảnh hưởng của hai yếu tố chính: trong nước và quốc tế. Cả hai đều giúp định hình chính sách đối ngoại của đất nước. Các nước nhỏ, so với các cường quốc và các nước trung bình, có ít ảnh hưởng hơn trong hệ thống quốc tế. Đó là lý do tại sao điều quan trọng đối với các quốc gia đang phát triển là hội nhập ở một số khối quốc gia, đó là trường hợp của Ecuador, cũng như phần lớn các nước Mỹ Latinh và cả Việt Nam. Điều rất quan trọng là phải hoạt động trong Liên hợp quốc.

Tiếp đó, Diễn giả đã giới thiệu về quốc kỳ của Ecuador, thông tin cơ bản về dân số, đặc điểm dân cư, chỉ số xuất khẩu hàng năm, khái quát lịch sử - một trong những cơ sở để quốc gia hoạch định chính sách đối ngoại. Ecuador luôn chú trọng đến các cách tiếp cận đa phương đối với các vấn đề quốc tế. Ecuador là thành viên của Liên hợp quốc (và hầu hết các cơ quan chuyên môn của tổ chức này), Tổ chức các quốc gia châu Mỹ và nhiều nhóm khu vực, bao gồm Nhóm Rio, Tổ chức Năng lượng Mỹ Latinh, Liên minh các Quốc gia Nam Mỹ (UNASUR), và Cộng đồng các quốc gia Andean. Từ tháng 8 năm 2009 đến tháng 11 năm 2010, Ecuador giữ chức chủ tịch luân phiên của UNASUR.

Dưới thời chính quyền Correa, Ecuador đã tăng cường nỗ lực củng cố và đa dạng hóa các mối quan hệ chính trị và kinh tế với các nước Mỹ Latinh, Châu Âu và Châu Á. Chẳng hạn như tại Mỹ Latinh, Tổng thống Correa đã đến Peru, Chile, Brazil, Argentina, Venezuela, Costa Rica, Panama, Uruguay, Haiti và Cuba, nơi chính phủ của ông đã ký các thỏa thuận thúc đẩy hợp tác kinh tế. Tương tự, bên ngoài khu vực, Correa đã đến thăm Tây Ban Nha, Ý, Pháp, Trung Quốc, Iran và Nga, cùng các quốc gia khác.

Các quy định của Hiến pháp năm 1998 về các vấn đề liên quan đến chính sách đối ngoại rất khan hiếm. Trong Hiến pháp năm 1998, các quan hệ quốc tế dường như được đóng khung dưới góc độ điều chỉnh. Hiến pháp 2008, dựa trên cách tiếp cận xã hội và tinh thần hội nhập, đồng thời phục hồi cho Nhà nước các khía cạnh cơ bản về chủ quyền vì lợi ích quốc gia. Hiến pháp mới đã được đổi mới bằng cách thiết lập nguyên tắc bình đẳng công dân, tạo động lực cho một hệ thống thương mại công bằng mới, cam kết hội nhập Mỹ Latinh, sự đi lại tự do của công dân, bình đẳng và công bằng trong quan hệ quốc tế. Ecuador và Hoa Kỳ duy trì quan hệ chặt chẽ dựa trên lợi ích chung trong việc duy trì các thể chế dân chủ; chống cần sa và cocaine; xây dựng mối quan hệ thương mại, đầu tư và tài chính; hợp tác thúc đẩy sự phát triển kinh tế của Ecuador; và tham gia vào các tổ chức liên Mỹ.

Các mục tiêu chính sách đối ngoại chính của Ecuador theo truyền thống bao gồm việc bảo vệ lãnh thổ của mình khỏi sự xâm lược từ bên ngoài và sự lật đổ bên trong cũng như hỗ trợ các mục tiêu của LHQ và OAS. Mặc dù quan hệ đối ngoại của Ecuador theo truyền thống tập trung vào Hoa Kỳ, nhưng việc Ecuador trở thành thành viên của Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) trong những năm 1970 và 1980 cho phép các nhà lãnh đạo Ecuador thực hiện quyền tự chủ về chính sách đối ngoại phần nào. Các mục tiêu chính sách đối ngoại của Ecuador dưới thời chính phủ Borja vào cuối những năm 1980 đa dạng hơn so với các mục tiêu của chính quyền Febres Cordero, vốn được xác định chặt chẽ với Hoa Kỳ. Ví dụ, Ecuador tích cực hơn trong quan hệ với Thế giới thứ ba, các tổ chức đa phương, Tây Âu và các nước xã hội chủ nghĩa. Mặt khác, Ecuador đã cung cấp viện trợ nhân đạo cho nhiều quốc gia, là nước ủng hộ Liên hợp quốc và hiện đang đóng góp quân cho phái bộ của Liên hợp quốc tại Haiti. Ecuador cũng là thành viên được bầu chọn của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Tại Nam Cực, Ecuador đã duy trì một trạm nghiên cứu hòa bình để nghiên cứu khoa học trên lãnh thổ mà Anh tuyên bố chủ quyền và là một quốc gia thành viên của Hiệp ước Nam Cực.

Tiếp đó, Đại sứ đã giới thiệu về các vấn đề liên quan và những thay đổi quốc tế trong thế kỷ 20, ở cấp độ Quốc gia và khu vực, Giáo sư nhấn mạnh các điểm chính về: Xung đột giữa những người theo chủ nghĩa tự do và những người bảo thủ; bất ổn chính trị; Những tiến bộ trong quá trình hiện đại hóa của Ecuador trong cuối thế kỷ 20; Hội nhập khu vực và tiểu khu vực ở Nam Mỹ; Tổ chức các quốc gia châu Mỹ 1948; Cách mạng Cuba năm 1959. Ở cấp độ vấn đề toàn cầu, Đại sứ đã chỉ ra những nội dung cốt lõi là: tranh chấp chủ quyền; thúc đẩy nền dân chủ, chính sách ngoại thương, hiệp định thương mại tự do, cải thiện mối quan hệ với các quốc gia láng giềng.

Thế kỷ 20 bị chi phối bởi các sự kiện quan trọng xác định kỷ nguyên hiện đại: đại dịch cúm Tây Ban Nha, Chiến tranh thế giới thứ nhất và Thế chiến thứ hai, vũ khí hạt nhân, năng lượng hạt nhân và khám phá không gian, chủ nghĩa dân tộc và phi thực dân hóa, tiến bộ công nghệ, Chiến tranh Lạnh và hậu Lạnh Xung đột chiến tranh. Những điều này đã định hình lại cấu trúc chính trị và xã hội của toàn cầu. Do đó, để có một chính sách đối ngoại linh hoạt, Ecuador cần duy trì tính ổn định trong chính trị nội bộ, phát triển thu hút đầu tư, cải thiện chất lượng thương mại dịch vụ, thắt chặt quan hệ với Colombia, Peru, Brazil, Chile, ASEAN đồng thời tích cực bày tỏ quan điểm trên những diễn đàn ngoại giao đa phương.

Tuy nhiên, trên thực tế, Ecuador đang phải đối mặt với những thách thức lớn về quyền con người, bao gồm thể chế yếu kém, điều kiện nhà tù tồi tệ, luật pháp trao cho các cơ quan chức năng quyền hạn rộng rãi để hạn chế sự độc lập của tư pháp, bạo lực đối với phụ nữ, những hạn chế sâu rộng trong việc tiếp cận chăm sóc sức khỏe sinh sản của phụ nữ và trẻ em gái, và coi thường quyền bản địa.

Kết thúc buổi chia sẻ, Đại sứ đã nhận được các câu hỏi của các bạn sinh viên liên quan đến việc hoạch định chính sách đối ngoại, điểm trọng tâm và mở rộng của chính sách đối ngoại đối với trường hợp Ecuador. Qua buổi chia sẻ, các bạn sinh viên đã nâng cao kỹ năng tư duy độc lập, tư duy phản biện, liên hệ kiến thức giữa các môn học và sự kiện chính trị; kết nối lớp học đồng giảng giữa môn học của ngành Quan hệ Quốc tế và trường thành viên trong khối liên minh CINTANA.