Cách Dạy Ngữ Pháp Không Nhàm Chán — Thông Qua Ngữ Cảnh, Trò Chơi Và Tình Huống Thật
“Nỗi sợ” của mọi người học gọi tên ngữ pháp. Không chỉ vì lý thuyết nặng mà còn vì cách dạy truyền thống ít thực hành và thiếu ngữ cảnh, rất khó để người học có thể hình dung được cách sử dụng ngữ pháp trong trường hợp thực tế.
1. Vì sao với phương thức giảng dạy truyền thống việc dạy ngữ pháp dễ gây nhàm chán?
Học viên cảm thấy nhàm chán khi học một kiến thức khó lại không áp dụng được là một điều khó tránh.
Với mục tiêu mang đến những giờ học chất lượng, giáo viên TESOL đang chuyển hướng sang phương pháp dạy ngữ pháp trong ngữ cảnh (Grammar in Context) kết hợp trò chơi và tình huống thật để giúp việc học trở nên tự nhiên và hiệu quả hơn.
2. Dạy Ngữ Pháp Trong Ngữ Cảnh Là Gì?
Grammar in Context là phương pháp dạy ngữ pháp thông qua tình huống giao tiếp thực tế, bài đọc, đoạn hội thoại hoặc video, thay vì tách rời khỏi nội dung ngôn ngữ.
Ví dụ:
Thay vì dạy “Present Perfect = have/has + V3”, giáo viên cho học viên xem một đoạn hội thoại:
“I’ve just finished my homework.”
“Oh really? You’ve been studying all day!”
Sau đó, học viên tự nhận ra quy luật “have/has + V3” dùng để diễn tả kinh nghiệm hoặc hành động vừa hoàn tất.
Nhờ tự phát hiện quy tắc, học viên nhớ lâu hơn và biết khi nào nên dùng, chứ không chỉ “biết công thức”.
Lợi ích của dạy ngữ pháp trong ngữ cảnh:
- Giúp học viên hiểu ý nghĩa thật sự của cấu trúc, không học vẹt.
- Kết nối ngữ pháp với giao tiếp thực tế.
- Giảm cảm giác “sợ ngữ pháp”, tăng hứng thú học tập.
- Giúp học viên nhớ sâu – dùng đúng – nói tự nhiên hơn.
3. Trò Chơi Ngữ Pháp — Học Mà Không Cảm Thấy “Học”
Các nghiên cứu TESOL cho thấy việc sử dụng grammar games giúp học viên:
- Giảm lo lắng khi học (hạ affective filter).
- Tăng khả năng ghi nhớ và phản xạ.
- Tạo môi trường học vui vẻ, tương tác và hợp tác.
Dưới đây là 5 trò chơi / hoạt động ngữ pháp hiệu quả bạn có thể áp dụng ngay trong lớp:
1. Mad Libs – Câu Chuyện Điền Từ
Giáo viên chuẩn bị một đoạn văn bỏ trống một số từ loại: danh từ, động từ, tính từ…
Ví dụ:
“Yesterday, I ____ (verb) to the park with my ____ (noun).”
Học viên tự điền và đọc lên – tạo nên những câu chuyện hài hước, giúp nhận diện loại từ và cấu trúc ngữ pháp.
Phù hợp khi ôn thì quá khứ, loại từ, cấu trúc câu.
2. Role-Play – Đóng Vai Tình Huống Thật
Giáo viên tạo các tình huống thực tế: “đặt phòng khách sạn”, “phỏng vấn xin việc”, “mua hàng online”.
Mỗi nhóm học viên phải sử dụng cấu trúc ngữ pháp mục tiêu (ví dụ: câu điều kiện, thì hiện tại hoàn thành…).
Giúp học viên luyện nói tự nhiên và phản xạ cấu trúc trong ngữ cảnh thật.
3. Grammar Detective – Truy Tìm Lỗi Sai
Giáo viên viết 5–10 câu, trong đó có 1–2 lỗi ngữ pháp tinh tế.
Học viên thảo luận nhóm để tìm và sửa lỗi.
Tăng khả năng phân tích, phát hiện và chỉnh lỗi – kỹ năng cần thiết trong IELTS Writing.
4. Build-a-Sentence – Xây Dựng Câu Từng Bước
Bắt đầu bằng câu ngắn:
“She eats.”
Sau đó thêm từng yếu tố:
“She eats breakfast.” → “She eats breakfast at 7.” → “She eats breakfast at 7 if she wakes up early.”
Rèn tư duy cấu trúc câu, nhận biết mệnh đề phụ.
5. Grammar Scavenger Hunt – Săn Cấu Trúc Thật
Học viên “săn” ví dụ ngữ pháp từ bài hát, poster, phim hoặc tạp chí tiếng Anh.
Ví dụ: tìm câu có thì hiện tại hoàn thành trong một bài hát.
Kết nối ngữ pháp với ngôn ngữ đời thực, cực kỳ sinh động.
4. Tình Huống Thật – Cầu Nối Giữa Lý Thuyết Và Giao Tiếp
Dạy ngữ pháp thông qua tình huống thật giúp học viên sử dụng cấu trúc đúng mục đích giao tiếp.
Một vài ví dụ:
- Tình huống du lịch: dùng “should / must” để khuyên hoặc quy định.
- Tình huống phỏng vấn: dùng “present perfect” để nói về kinh nghiệm.
- Tình huống dự báo: dùng “will / might / could” để thể hiện suy đoán.
Các bài học dạng này có thể được lồng vào video, bài đọc hoặc buổi thảo luận nhóm.
5. Lưu Ý Khi Dạy Ngữ Pháp Bằng Trò Chơi & Ngữ Cảnh
- Chọn hoạt động phù hợp trình độ – trò chơi quá dễ hoặc quá khó đều khiến học viên mất hứng.
- Giới hạn thời gian rõ ràng – tránh để hoạt động “lạc đề” khỏi mục tiêu ngữ pháp.
- Kết hợp phản hồi (feedback) – sau khi chơi, giúp học viên hiểu tại sao câu đúng hoặc sai.
- Đánh giá nhẹ nhàng – có thể dùng mini-quiz hoặc trò chơi tổng kết.
6. Kết Luận: Ngữ Pháp Không Còn Khô Khốc
Khi ngữ pháp được dạy qua ngữ cảnh – trò chơi – tình huống thật, nó không còn là chuỗi công thức khô khan mà trở thành công cụ giao tiếp sống động.
Giáo viên TESOL hiện đại hiểu rằng:
“Ngữ pháp không chỉ là luật — nó là cầu nối giúp học viên nói đúng, viết tự nhiên và tự tin hơn.”
Nếu bạn là một giáo viên mới, đang tìm kiếm những phương pháp giảng dạy hiệu quả, hiện đại thì đừng bỏ qua khóa học Phương pháp giảng dạy tiếng Anh - TESOL 120H tại UEF - Nơi bạn sẽ được đào tạo phương pháp giảng dạy theo chuẩn quốc tế!
